✅️اشاراتی به سوی حقیقت نامتناهی

إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّـهِ لا يَهْدِيهِمُ اللَّـهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ(نحل:۱۰۴)

ایمان و هدایت به سوی خداوند از طریق آیات او تحقق می‌یابد، و کسی که به این آیات توجه نکند، امکان هدایت برایش فراهم نخواهد شد.

آیات، همان جزئیاتی هستند که در زندگی انسان آشکار می‌شوند؛ همان اندازه‌ای که روشن و در دسترس انسان قرار می‌گیرد. گاه این امور در ظاهر کوچک و ارزش هستند، اما همین‌ها نشانه و اشاره‌ای به سوی آن حقیقت نامتناهی هستند. اگر انسان آن‌ها را ترک کند، از هدایت باز می‌ماند؛ درست مانند کسی که در جاده‌ای در حرکت است و تابلوی کوچکی در کنار راه نصب شده، اما بی‌توجهی به آن می‌تواند او را دچار گمراهی و آسیب سازد.

✅️بی‌توجهی به نشانه‌های کوچک

إِنَّما يَفْتَرِي الْكَذِبَ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِآياتِ اللَّـهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْكاذِبُونَ(نحل: ۱۰۵)

اینکه انسان دچار دروغ‌گویی و تکذیب وجودی خداوند می‌شود و این مسیر را ترک می‌کند، به سبب بی‌توجهی او به همین آیات کوچک است.

⚠️این آیات را نباید انسان فراموش کند.

✅️شرح صدر در مسیر کفر!!

مَنْ كَفَرَ بِاللَّـهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلاَّ مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ (نحل: ۱۰۶)

یعنی انسانی که اموری از هدایت را درک کرده و قلبش به ایمان مطمئن است، اگر در شرایطی قرار گیرد که از روی اکراه ـ خواه به سبب مشکلات درونی یا دشواری‌های بیرونی ـ به سمتی رانده شود که خود مایل نیست، در همان حال قلب او همچنان به ایمانی که پیش‌تر یافته مطمئن است، و همین امر سبب هدایت او می‌شود. این وضع، غیر از حال کسی است که در مسیر کفر شرح صدر یافته و به آن دل سپرده است.

وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّـهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ(نحل: ۱۰۶)

اگرچه ظاهر حرکت انسان ممکن است گناه باشد، یا به‌سان زمین‌خوردن و درجا‌زدن در مسیر زندگی جلوه کند، اما این با حال کسی که سینه‌اش برای کفر گشوده شده متفاوت است. آن‌که سینه‌اش به روی کفر گشوده می‌شود، به سوی شقاوت می‌رود؛

و این از چیست؟

از آن‌جاست که:

ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ أَنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ(نحل: ۱۰۷)

یعنی به سبب آنکه در مسیر زندگی همواره امور زودگذر دنیا، غفلت‌ها و انتخاب‌های نادرست را ترجیح داده است.

⚠️چنین فردی دچار شرح صدر برای کفر می‌شود و هدایت او دشوار خواهد بود.

✅️در مسیر هدایت یا شقاوت؟

أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّـهُ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ(نحل: ۱۰۸)

این‌ها کسانی هستند که از حالت میانی ـ که گاهی به این سو و گاهی به آن سو متمایل بودند ـ گذر کرده و به سوی عذاب رفته‌اند؛ عذابی که خود انتخاب کرده‌اند. آنان چنان در این مسیر پیش رفته‌اند که دل و گوششان مهر شقاوت خورده و گرفتار آن شده‌اند.

اما انسان‌های عادی که هنوز این اکراه سبب نشده تا اطمینان قلبی و دین درونی‌شان از میان برود، همچنان در مسیر هدایت قرار دارند.

✅️هجرت، جهاد، صبر

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هاجَرُوا مِنْ بَعْدِ ما فُتِنُوا ثُمَّ جاهَدُوا وَ صَبَرُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ(نحل: ۱۱۰)

یعنی انسان‌هایی که دچار اشتباهات شدند، در فتنه‌ها و آزمایش‌ها و سختی‌های درونی و بیرونی گرفتار آمدند، اما سپس به حرکت برخاستند، هجرت کردند، جهاد نمودند و صبر پیشه ساختند، مشمول غفران الهی خواهند شد. خداوند آنان را کمک می‌کند و به ایشان وحی می‌فرستد.

✅️شکرگزاری

فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّـهُ حَلالاً طَيِّباً وَ اشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّـهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ(نحل:۱۱۴)

شما زندگی طبیعی خود را در پیش گیرید، از حلال خدا بهره ببرید و این بهره‌مندی را با شکرگزاری نعمت‌ها همراه کنید تا عبادت برای شما برقرار گردد.

✅️راه آسان

وَ لا تَقُولُوا لِما تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هذا حَلالٌ وَ هذا حَرامٌ (نحل: ۱۱۶)

این‌که برای خود مسیری جداگانه انتخاب کنید و چیزهایی را بر خود حرام سازید، خواست خداوند نیست. خداوند به چنین سخت‌گیری‌هایی نیازی ندارد. آن سخت‌گیری‌هایی هم که بر دیگران مقرر شد، به دلیل ظلمی بود که بر خود کردند.

✅️لطفا خودزنی نکنید!

وَ عَلَى الَّذِينَ هادُوا حَرَّمْنا ما قَصَصْنا عَلَيْكَ مِنْ قَبْلُ وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ(نحل: ۱۱۸)

پس آن‌گاه که انسان در زندگی خودش دچار سختی می‌شود به دلیل ظلمی است که به خودش نموده. این سختی گاهی سختی تکوینی است مانند مشکلات و مصائبی که در زندگی برای انسان پیش می‌آید. برای بسیاری از انسان‌ها به دلیل همین ظلم بر نفس است. اگرچه گاهی هم این سختی‌ها برای کمال انسان است و برای بسیاری از انسان‌ها برای پاک شدن و یا برای این است که آماده زندگی بهتری بشوند و گاهی سختی ها تشریعی است؛ مانند تحریم بعضی از اشیا بر قوم یهود و در هیچ کدام از این‌ها خداوند ظلم بر کسی نمی‌کند. یعنی این نتیجه اعمال خودش هست و یا برای رها شدن و کمال انسان و پاک شدن و آمادگی است.

اما شما تا زمانی که چنین ظلمی را بر خود وارد نکرده‌اید، و هجرت و جهاد و صبر را در پیش گرفته‌اید، خداوند غفران خویش را شامل حالتان می‌سازد، نعمت‌هایش را به شما ارزانی می‌کند و از شما می‌خواهد آن‌ها را به‌کار گیرید. بهره‌بردن از نعمت‌ها در امور مادی به استفاده درست، شکرگزاری و پرهیز از اسراف است، و در امور معنوی به دیدن و درک آن‌هاست. انسانی که پیوسته خودزنی می‌کند، در حقیقت شکر و بهره‌بردن از نعمت‌ها را بر خود حرام کرده است، و این خواست خداوند نیست. انسان وقتی تا این نقطه رسیده است ـ همین لحظه که آیات قرآن را می‌شنود ـ باید ببیند چه نعمت‌های فراوانی بر او ارزانی شده تا به این جایگاه دست یافته است. این نعمت‌ها را باید ببیند، شکر بگزارد و راه را ادامه دهد.

✅️همین حالا حرکت اصلاحی را آغاز کن

ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِها لَغَفُورٌ رَحِيمٌ(نحل:۱۱۹)

و آن بخش از تقصیرها، گناه‌ها، معصیت‌ها و اشتباهاتی که باقی مانده، هر اشتباهی که انسان انجام داده باشد، هر عمل بدی که از روی جهل و نادانی ـ و نه از روی عناد ـ مرتکب شده باشد، اگر پس از آن پشیمان شود و به دنبال این پشیمانی حرکت اصلاحی را آغاز کند، غفران الهی شامل حال او خواهد شد. هنگامی که شما این مسیر را پیمودید و خود را آماده ساختید، آنگاه بنگرید به مقصد خود، به همان قله‌ای که باید به سوی آن حرکت کنید.

✅️داستان ابراهیم تنها برای شنیدن نیست؛ دنبال کن...

إِنَّ إِبْراهِيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّـهِ حَنِيفاً وَ لَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكِينَ(نحل: ۱۲۰)

ابراهیم اسوه‌ای است که برای شما داستان‌ها و حکایت‌های او را نقل کردیم تا بدانید چگونه باید به سوی قله‌های وجودی خود حرکت کنید.

ثُمَّ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ(نحل: ۱۲۳)

این ابراهیم را برای شما به‌عنوان نمونه نشان دادیم و گفتیم که این همان مسیر حنیف، مسیر پاک و روشن است که هر یک از شما توان پیمودن آن را دارید و می‌توانید در آن پیش بروید.

✅️صبر

وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللَّـهِ (نحل: ۱۲۷)

در این مسیر باید صبر داشت و تحمل کرد، چراکه شتاب‌زدگی و عجله‌های بی‌جا انسان را از ادامه راه بازمی‌دارد.

وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُكَ إِلاَّ بِاللَّـهِ وَ لا تَحْزَنْ عَلَيْهِمْ وَ لا تَكُ فِي ضَيْقٍ مِمَّا يَمْكُرُونَ(نحل:۱۲۷)

نه از اعمال بیرونی و نه از مشکلات درونی، انسان نباید دچار اندوه شود و نه دلش تنگ گردد و سینه‌اش سنگ شود.

إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ الَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ (نحل:۱۲۸)

کسانی که پرهیز دارند، پرهیزشان از آن است که بیم دارند زندگی‌شان تباه شود، پس می‌کوشند که راه درست را ادامه دهند و در عین حال به احسان و کار نیکو می‌پردازند. خدا با آنان است و پیروزی برایشان مقدر و قطعی است و هیچ تردیدی در آن نیست.