بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏
الر(ابراهیم:۱)
كِتابٌ أَنْزَلْناهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ (ابراهیم:۲)

✅️ حقیقت کتاب:

کتاب، که در این‌جا منظور قرآن است، صرفاً مجموعه‌ای از جملات، کلمات و واژه‌ها نیست که ما به آن مراجعه می‌کنیم. کتاب، حقیقتی فراتر از این‌هاست؛ حقیقتی که همه‌ی این‌ها را در بر می‌گیرد. کتاب، چکیده‌ای است از تمام واقعیت‌های جهان؛
تمام جهان در آن فشرده شده است،
و هر حقیقتی در آن حضور دارد.
وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاَّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ(انعام:۵۹)
اما این حقیقتِ برتر، حقیقتِ «کتاب» است؛
کار آن، رهایی انسان از ظلمت و تاریکیِ خودبیگانگی است. ظلمتی که انسان در زندگی روزمره و در دور باطلِ قمری، در آن گرفتار آمده است.
کتاب، او را از این تاریکی می‌رهاند و به‌سوی نور می‌برد؛ نوری که حقیقتِ خویشتن است.
این رهایی، برای کسی‌ است که تمایل به این خروج دارد. کتاب، برای «ناس» است؛ برای همه‌ی مردم، برای همه انسان‌ها. اما اگر کسی خود نخواهد به آن سمت حرکت کند، این کتاب برای او اثری ندارد.
چیزی نمی‌بیند، توجهی نمی‌تواند بکند،
و از آن حقیقت، بهره‌ای نمی‌برد.
همه‌ی جهان، همه‌ی عالم، که در این کتاب مجسم شده‌اند، برای همین است:
تا انسان را به سوی حقیقتِ خویشتن راهبر باشند؛ اما تنها به شرطی که خودش بخواهد.
اگر نخواهد، هیچ اجباری در این جهان نیست.
سنت این جهان، و حقیقتِ این عالم، بر این استوار است که هرگز کسی را به هیچ راه درستی مجبور نکند.
آن‌چه انسان بخواهد، برای او فراهم می‌شود.
و هر مسیری که طلب کند، برایش مهیا می‌گردد. و این، از آن روست که همه جهان، در اختیارِ همان خداوندی‌ست...
اللَّـهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ(ابراهیم:۲)

✅️آن‌هایی که نمی‌توانند به این حقیقت برسند:

و این است که همه‌ی جهان در این مسیر قرار دارد؛ مسیر بازگشت به نور، به حقیقتِ خویشتن. اما کسی که این حقیقت را نمی‌بیند،
و نمی‌خواهد به سوی نور بازگردد،
شاملِ این هشدار می‌شود:
« وَيْلٌ لِلْكافِرِينَ مِنْ عَذابٍ شَدِيدٍ».
این عذاب، فقط عذاب آخرت نیست؛ همین اکنون، در همین زندگی، او در عذاب است. زیرا از نور محروم مانده است. اما آن‌هایی که نمی‌توانند به این حقیقت برسند، چه کسانی هستند؟
الَّذِينَ يَسْتَحِبُّونَ الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الْآخِرَةِ وَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّـهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً(ابراهیم:۳)
این، یکی از همان سه امر است:
یا زندگیِ کوتاه و نگاه سطحی،
یا دیدِ اندک و ناتوانی در نگریستن به افقی دورتر. این دنیا، فقط آن‌چه به چشم می‌آید نیست. انسان ممکن است در همین جهان باشد، اما افقی دور را ببیند. اما زمانی که آن افق را ترک می‌کند و می‌خواهد تنها چیزهایی را ببیند که درست مقابل پای اوست، و در تلاش است حقایقی را که برایش آشکارند نبیند، در حقیقت مرتکب کُفر می‌شود؛
یعنی پوشاندنِ حقیقت. و این، نخستین چیزی‌ست که انسان را به عذاب مبتلا می‌کند. در حالی‌که انسانی که افق را فراتر می‌بیند— چه آن افق، آخرت به معنای جهان پس از مرگ باشد، و چه همین جهان، در همین زندگی روزمره، اما دو روز آن‌سوتر— وقتی که انسان این افق را می‌بیند، از آن عذاب رهایی می‌یابد. و یا اینکه
يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّـهِ (ابراهیم: ۳)
این، همان مسیری‌ست که از درونِ انسان آغاز می‌شود و او را به سوی بی‌نهایت می‌برد.
مسیرِ حقیقت. این حقیقت، چیزی‌ست که از درونِ انسان می‌جوشد؛ اما زندگی روزمره، تمایلاتِ نادرست، و آن‌چه مانعِ دیدن حقیقت می‌شود— حقیقتی که چون خورشید درون او روشن و آشکار است— جلوگیر این جریان می‌شوند.
يَبْغُونَها عِوَجاً ( ابراهیم: ۳)
یا آن‌که، نفس و جان، به‌سوی حقیقت حرکت می‌کنند، اما تمایل دارند که این حقیقت، این راهِ درست،
کج و معوج شود؛ تا شبیه شود به آن‌چه دل می‌خواهد.
انسان، در ظاهر در پی حقیقت است، در پی رسیدن به آن خورشیدِ درون ،اما وقتی به‌سوی آن می‌رود،
رسوباتی که در اثر زندگی روزمره در وجود او نشسته‌اند—ملکاتِ نادرست، تمایلاتِ سطحی و هر آن‌چه که او را از حقیقت بازمی‌دارد—
او را وادار می‌کنند که راه حق را کج و منحرف سازد.
در واقع، می‌خواهد از طریق این انحراف به حقیقت برسد. اما هر یک از این‌ حالات،
أُولئِكَ فِي ضَلالٍ بَعِيدٍ( ابراهیم: ۳)
و با چنین گمراهی‌ای، با چنین اشتباهی،
انسان به هیچ مقصدی نمی‌رسد.

✅️زبان مخاطب:

وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ الْحَكِيمُ(ابراهیم: ۴)
هر رسول—چه رسولِ ظاهری، یعنی پیامبری آشکار،
و چه رسولِ باطنی— هر نشانه، هر علامت، هر راهنما،
و هر چیزی که انسان را به سویی می‌برد،
به زبانِ مخاطبش ارسال شده است.
اما «زبانِ مخاطب» فقط زبانِ ظاهری نیست؛
هر راهنمایی، به اندازه‌ی ظرفِ وجودیِ مخاطب بیان می‌شود. راهنمایی‌هایی که برای ما فرستاده می‌شوند،
به اندازه‌ی ما، در حدّ ظرفیت ما هستند،
و به شیوه‌ای بیان می‌شوند که بتوانیم درک‌شان کنیم.
این ما هستیم که گوش‌های‌مان را می‌گیریم و چشم‌های‌مان را می‌بندیم.

✅️هدایتی برآمده از عمل انسان:

فَيُضِلُّ اللَّـهُ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي مَنْ يَشاءُ وَ هُوَ الْعَزِيزُ (ابراهیم: ۴)
خداوند، آن کسی را که بخواهد، هدایت می‌کند
و آن را که بخواهد، گمراه می‌سازد.
آیا این هدایت و گمراه‌سازی،
مانند خواستن‌های ما بر پایه‌ی هوای نفس است؟
یا انتخابی بی‌حاصل و دل‌بخواهی؟
نه؛
این هدایت یا گمراهی، برآمده از عمل خود انسان است؛ و لطف خداوند نیز به آن افزوده می‌شود تا راه‌های هدایت را، تا جایی که ممکن است، برای انسان فراهم سازد— برای هر کسی؛‌ حتی اگر شقی‌ترین فرد باشد. تا آن‌جا که حتی اگر فرعون باشد، به موسی دستور داده می‌شود که با او با زبانِ نرم سخن بگوید، شاید که بازگردد و هدایت یابد.
اصحاب عاشورا و اهل‌بیت نیز،
این رحمت را حتی در برابر قاتلانِ خود فراموش نمی‌کنند؛ و طبق برخی نقل‌ها،
تا می‌توانند می‌کوشند آن‌ها را هدایت کنند— حتی پس از حادثه. اما در نهایت، این خودِ آن‌ها هستند که با اعمال‌شان، باعث می‌شوند نتوانند از این هدایت بهره‌مند شوند.

✅️نجات از ظلمت فردی و اجتماعی:

وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا مُوسى‏ بِآياتِنا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَى النُّورِ وَ ذَكِّرْهُمْ بِأَيَّامِ اللَّـهِ( ابراهیم: ۵)
موسی را فرستادیم تا به قومش بگوید:
برو و قومت را از ظلماتی که در آن گرفتارند،
به سوی نور هدایت کن.در درجه‌ی اول، کاری که موسی با قومش می‌کند، نجات از فرعون نیست؛ بلکه نجات از ظلمت است.
این قومِ موسی هستند که در ظلمت به‌سر می‌برند؛ و همین ظلمتِ فردی و اجتماعی،
آن‌ها را دچار فرعون می‌کند. بنابراین،
تا زمانی که از این ظلمات رهایی نیابند،
نمی‌توانند از فرعون نجات پیدا کنند.
و در این مسیر، در این راه دشوار که باید طی کنند، به آن‌ها یادآوری کن ایّام‌الله را.

✅️ایام الله:

ایّام‌الله، آن روزهایی هستند که نتایجِ سنت‌های الهی، نتایجِ زحمت‌ها و مجاهدت‌های انسان، آشکار می‌گردد.
و این ظهور، در اثر چیست؟
آن روزهایی که خداوند قدرت خویش را آشکار می‌کند، و نتایج را به انسان نشان می‌دهد، نتیجه چیست؟
نتیجه، صبر و شکر است.
إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ( ابراهیم:۵)
اگر این صبر و شکر نباشد،
انسان به آن ایّام‌الله نمی‌رسد. در مسیر حرکت انسان، این صبر و شکر است که به نتیجه می‌رساند، وگرنه اگر انسان بخواهد که هر حرکتش را بلافاصله نتیجه ببینید،
هرگز به نتیجه نخواهد رسید. سنتِ این جهان بر این استوار است که انسان باید مدتی حرکت کند، و سپس، ناگهان، این گل شکوفا می‌شود. از سوی دیگر،
مَثَلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ أَعْمالُهُمْ كَرَمادٍ اشْتَدَّتْ بِهِ الرِّيحُ فِي يَوْمٍ عاصِفٍ لا يَقْدِرُونَ مِمَّا كَسَبُوا عَلى‏ شَيْ‏ءٍ (ابراهیم: ۱۸)
کفار، کسانی که این مسیر را ترک می‌کنند و به سمت مخالفت با سنن الهی و مومنین و مردم می‌روند اعمال آنها همچون خاکستری است که در یک روز طوفانی تندباذی بوزد و همه چیز را پراکنده کند، و آنان نمی‌توانند از اعمال خود نتیجه‌ای بگیرند.


●پرسش جلسه اول

❓️حال، این سوال مطرح می‌شود:
پس آن همه ظواهرِ پیروزی و ظواهرِ نتایجی که آدم‌های فاسد و شقی می‌گیرند،
مانند همین روزهایی که بر کشور ما می‌گذرد،
چگونه توجیه می‌شود؟
این خاکستری که بی‌نتیجه می‌ماند،
چگونه برای آنان قابل توجیه است؟
این سوالی است که شما باید حل کنید،
و پاسخش را بیابید.