شب ٢١ رمضان ١٤٠٢
شب سرنوشت//آقاى محمدحسين قدوسى
❇️ فراموشی خاص
عبارات زيارت امين الله در تاييد روشن بودن، نزديكى و در دسترس بودن راه انسانيت است؛ "الراحل اليك قريب المسافه". اما در زندگى ما فراموشى رخ مى دهد؛ فراموشى كه انسان را از مسير خود باز مى دارد. دو نوع فراموشى داريم؛
١) گرفتار غفلت كامل بودن و زندگى مادى را ترجيح دادن بر زندگى انسانى، كه در نسلهاى گذشته اين حالت بيشتر رخ ميداده
٢) در نسل امروز ما نوعى فراموشى ديگر غالب است؛ فراموشى كسى كه دنبال اين مسير افتاده، اما در هنگام عمل در سرگردانى و غفلت و ندانم كارى فرو مى رود.
انسان متوسط و وضعيت زندگى جوامع امروزى بخصوص جامعه ى ما، بنوعى است كه مذكِرات (تبليغات معنوى) زياد است و زندگى سختى هاى روانى و روحى دارد كه انسان بدون توجه به زندگى معنوى، امكان ندارد زندگى راحتى داشته باشد. همانقدر كه رفاه مادى و تمدنى افزايش يافته، رفاه وجودى و معنوى كاهش يافته است. لذا بطور طبيعى انسان در غفلت نوع اول نيست، اما غفلت نوع دوم مشكل اساسى اوست.
در عين داشتن انگيزه، توان و اراده ى حركت، انسانها در سرگشتگى و گم كردن راه هستند؛ اين فراموشى خاص مشكل انسان زمانه ى ماست.

❇️ مراتب استغفار
در دعاى مجير انسان، همه چيز را در مقابل خداوند پناه دهنده مى بيند، همه چيز مثبت است، پس اين فراموشى از كجاست؟ اين فراموشىِ خاص انسان امروزى كه او را سرگردان و تنها و بيكس كرده است.
مشغوليت هاى خاص انسان به حب و بغضها، هوا و هوس هاى خارج از عقل، اعتقادات و تفكرات غلط، زندگى او را از تعادل خارج ساخته و او را در گرفتارى و زندان نگه ميدارد. انسان امروزى، به دليل ابزارهايى كه در اثر رشد علوم، بدست آمده، رفاهش بيشتر شده است، زمان بيشترى براى تفكر و ارتباط گرفتن و امكانات بيشترى براى كسب اطلاعات، دوست داشتن، كينه ورزيدن و... دارد. اين خروج از زندگى عاقلانه ى متعادل اساس فراموشى انسان امروز است. وقتى در اثر شدت اين مشكلات، به خود مى آيد و سعى مى كند اندكى زندگى انسانى داشته باشد، اين رسوبات كه وجودش را فراگرفته است و توهماتى كه بجاى واقعيت در روحش ريخته و اكنون توانايى خلاصى از آنها را ندارد، اجازه ى زندگى متعارف متعادل به او نمى دهد؛ او قدرت، توان و جرات مقاومت در برابر اين توهمات را ندارد! وقتى بنا دارد بسمت زندگى صحيح گام بردارد اين رسوبات در او سردرگمى ايجاد مى كنند.
راه مقابله با اين مشكل استغفار است؛ استغفار يعنى كندن، جدا شدن و رها كردن اين ضايعاتى كه همچون انبانى بر دوشمان حمل مى كنيم و ما را زمينگير و لَخت و بى ارزش مى كند. استغفار داراى مراتبى است؛ استغفار زبانى كمترين مرحله است. استغفار بايد در وجود انسان رسوخ كند و اين لايه هايى را كه چون سنگ وجود انسان را در برگرفته اند، بشكند و انسان را پاكسازى كند. استغفار بايد وجودى باشد؛ پس از مرحله ى زبان، بعد از عميق شدن و شكستن لايه هاى اضافى انسان، استغفار وارد مرحله قلب مى شود، اما هنوز استغفار وجودى چيز ديگرى است؛ از قلب هم مى گذرد و وجود انسان را پاكسازى مى كند و حاق ذات انسان را از اين گرفتاريها نجات مى دهد.

❇️ حقیقت سجود
فراموشى خاصِ انسان، كه درد انسانِ امروز است، از گرفتاريهاى خاص اوست. اين گرفتارى خاص، همانقدر كه او را در زندان فرو مى برد و زنجير به پايش مى بندد، ميلش به آزادى را بيشتر و بيشتر مى كند.
انسان امروز اگرچه گرفتار تر است، اما انگيزه ى آزادى و رهايى بيشترى دارد و اين استغفار در اين انسان، با اين ميل، اراده و همت، از مرتبه ى زبان و قلب خودبه خود مى گذرد و به مراتب بالاترى مى رسد كه آزادى و پاكى وجودى انسان را مى خواهد. مرتبه ى بالاترِ استغفار و آزادى، سجده است. سجده فقط يك حركت بدنى؛ به خاك افتادن و پايين آمدن نيست، حقيقت سجود، بلند شدن، برخاستن و پرواز كردن است؛ برخاستن انسانيت است؛ انسان در انسانيت خود، بلند مى شود، بپا مى خيزد، رها و آزاد مى شود و قامتش تا آسمانها پيش مى رود...
سجود مراتبى دارد كه گرچه از استغفار آغاز مى گردد، اما حقيقتش رهايى انسان و شكستن گرفتاريهايش هست؛ اينكه انسان، از خصائص، حب و بغض ها و صفاتى كه گرفتارش كرده هم بگذرد و به حقيقتى بالاتر برسد؛ به شكستن خصلتهايش، حتى آرزو ها و قله هاى مادى و معنوى كه براى خود قرار داده است. انسان در سجود حقيقى خود، در مرتبه ى بالاتر آن، متوجه مى شود كه فراتر از قله هايى است كه قبلا مى خواسته؛ حتى معنويات، خيرات، ثمرات زندگى و تاليفاتى كه فكر مى كرده خدمات زيادى براى انسانيت دارد، آثار، نتايج و ...
آنهايى كه به اين مرحله مى رسند، از همه ى اينها مى گذرند و انسانيتى فراتر در درون خود و در ميانه ى زندگى شان مى بينند. اما اين هم نهايت سجود نيست، اينكه انسان هر چيزى كه او را در اين جهان بعنوان يك انسان محدود مى كند، بعنوان كسى كه زمانى آمده و زمانى مى رود، از جايى شروع مى كند، به جايى مى رود و سير و حركتى دارد، از تمام آنچه دارد و ندارد، از تمام خوبيها و بديها، از تمام اعتقادات كه وهمهايى هستند كه جهان را در آن محدود مى كند، حقيقت و انسانيت ما بالاتر از اين ها است. مقام خليفه اللهى ما مقام بينهايت است؛ انسان همچون بينهايت، چيزى است كه فقط نفى همه چيز است! نفيى كه از همه ى اثباتها مى گذرد و هيچ كجا توقف نمى كند. اين مقام اگرچه براى ما تا حدى قابل دسترس نيست و ما پيوسته از زندانى به زندان ديگر در حركتيم و سجود ما بسيارى از مواقع فرورفتن در تمايلات و آرزوهاى مادى و معنوى متناهى محدود است، اما حداقلى كه مى توانيم بدست آوريم اين است كه توجه به آن مقام حقيقى سجده داشته باشيم. در اين شبها خصوصا اين براى ما قابل حصول است، اينكه قادر مى شويم در همين شرايط و با همه ى سرگردانيهامان، از همه تفكرات، خصلتها، اعتقادات ... گذر كنيم، مى توانيم براى اندكى در حد يك جرقه و تابش و نور، سجده ى حقيقى را استشمام كنيم.
چه بسا آن كسى كه گنهكارتر، محصورتر، متناهى تر است و بيشتر از ديگران از خود پشيمان و ناراحت است، بيشتر به اين مرحله برسد! ما در اين شب بايد حقيقت سجود را استشمام كنيم و بعد از شبهاى قدر و رمضان نيز حداقل گاهگاهى اين تجربه را تكرار كنيم.