وقتى انسان در ياس و نااميدى قرار مى گيرد و احساس ى كند كه راهها برايش بسته شده و زمينگير مى شود، وقتى بعد از فتوحاتى چون رمضان و شبهاى قدر و بعد از فتوحات درونى كه جهان، پيش چشم انسان گسترده مى شود، ناگهان خود را در تنگنا و ياس و بى راهى مى بيند، اگر اندكى تلاش حقيقى بورزد، راههاى الهى براى او باز مى شود.
اما اين تلاش فقط به اينصورت نيست كه انسان حركت و جهاد بيرونى كند و از جايى به جاى ديگر برود، بلكه اصل جهاد اين است كه انسان لحظه اى خود را آزاد بگذارد تا سبل از درونش بجوشد.
انسان وقتى دچار ياس و نااميدى مى شود كه از تعادل، خارج شده باشد. پيش داورى ها، نگاههاى منفى، تفكرات غلط و هر چيزى كه انسان را از تعادل، اقتدار و قدرت انسانى خارج كند، نااميدى مى آورد.
كافيست انسان به خود برگردد؛ "و ان الله لمع المحسنين"؛ احسان و نيكوكارى به اين نيست كه انسان، غذا، نياز، پول و امكانات به ديگران دهد، بلكه بيش از هر كسى، خود انسان، محتاج احسان خود است. همه ى احسانهاى بيرونى، جلوه اى از اين احسان درونى هستند. چه بسا ما براى فرار از احسان درونى، به احسان بيرونى مى پردازيم كه اگر اينگونه باشد، سرتاسر خسارت است. چه بسا براى اينكه اشتغال، وظايف، رسالت و كار درونى مان را انجام ندهيم، اشتغال بيرونى، خدمات، اهداف و رسالت هاى بيرونى درست مى كنيم، تا بتوانيم اندكى خود را فراموش كنيم. اگر چنين باشد انسان در سراشيبى قرار مى گيرد.
اما خداوند با كسانى است كه به اندك مقدارى به خود نيكى كنند؛ از تنگناها خود را بيرون آورند و نگاه كوتاهشان را كنار گذارند و به تعادل باز گردند. در اين صورت "لنهدينهم سبلنا"؛ يك راه نه، بلكه راههاى مختلف، پيش رويش باز مى شود و انسانى كه خود را در زندان، ياس و نااميدى و زمينگيرى مى ديده و مشكلات در او رسوب كرده بوده، ناگهان مثل پرنده اى آزاد و رها و سبكبال به پرواز در مى آيد.
